Ακολουθήστε το Start Media στο Google News! 

Sebnem Arsu

Erdogan’s Bad Bank on Trial

A trial starting soon in New York is set to throw light on whether a Turkish bank helped Iran circumvent sanctions. And how much President Erdoğan knew about it…

In the worst-case scenario, if Halkbank is found guilty it could be facing a fine of up to $20 billion or exclusion from the international banking system SWIFT. That would mean that one of Turkey’s largest banks would no longer be able to participate in international financial transactions. And that would likely mean the end of the bank…

By 2010, Mahmoud Ahmadinejad had a sizeable problem: In order to put a stop to the Iranian nuclear program, the European Union and the U.S. had slapped an oil embargo on Iran and cut the country off from the international banking system. Iran was running out of money. It was at this moment that Reza Zarrab stepped into the spotlight, a gold trader with excellent ties to political leaders in both Iran and Turkey.

Zarrab’s system initially involved Turkey continuing to take delivery of oil and natural gas from Iran. Payment apparently ended up in an Iranian account at Halkbank, but was seemingly never directly withdrawn. Had Tehran accessed the money, it would only have been able to spend it for humanitarian purposes, such as for the purchase of medical and food supplies, due to the sanctions in place. Instead, the money apparently passed through a number of intermediate steps on its way to Zarrab, who used it to purchase gold, among other commodities. Zarrab then used that gold to pay outstanding Iranian bills overseas. In total, U.S. investigators believe that Zarrab and Halkbank laundered around $20 billion.

The system continued quite successfully for many years, until Erdoğan, who was still prime minister at the time, had a falling out with Islamist cleric Fethullah Gülen and his followers. Erdoğan and Gülen had worked together informally for quite some time, with Erdoğan appointing Gülen followers to key government positions. In return, the religious community rounded up voters for Erdoğan and went after his critics. But then, Gülen became too powerful for Erdoğan. In fall 2013, the prime minister ordered the closure of schools operated by the movement. In response, state officials allied with Gülen launched corruption investigations against Halkbank head, Aslan, and several sons of government ministers.

Gülen adherents in the police and judiciary had spent years systematically monitoring the telephone conversations of Turkish politicians, through which they apparently also learned of Zarrab’s system of circumventing the Iran sanctions. Now, the time had come to make it public. In one of the intercepted telephone conversations, Erdoğan is heard telling his son to remove several million dollars from the house. In Aslan’s villa, meanwhile, investigators found $4.5 m. packed in shoeboxes. Ultimately Erdoğan was successful in portraying the investigations as a disguised coup d’état.

Apparently, Erdoğan and Zarrab didn’t appreciate the degree to which the U.S. had taken an interest in the covert dealings with Iran. President Barack Obama had identified the prevention of an Iranian atomic bomb as a top foreign policy priority, and he couldn’t stand by as Turkey, a NATO ally, continued to help Iran get around sanctions.

When Zarrab travelled with his family to the U.S. in March 2016, on the way to a visit to Disney World, he was arrested at the airport in Miami and transferred to a high-security prison in New York, where he would later provide FBI investigators with detailed testimony. Zarrab’s deposition also included serious accusations against Erdoğan. As prime minister, Zarrab said, Erdoğan had approved of the sanctions violations from the very beginning.

Erdoğan’s hopes were revived when Donald Trump moved into the White House in January 2017. Many in Trump’s orbit are still unsure why the president sought to help Erdoğan. Some believe that Trump was pursuing business interests in Turkey. Former National Security Adviser Bolton, though, thinks that the reasons are less juicy. Trump was fascinated by authoritarian leaders like Erdoğan.

Erdoğan cannot be made legally liable in the U.S. because of the immunity he enjoys as a head of state. Τhe U.S. authorities have shaken the faith of investors in the Turkish finance industry – at a time when Turkey is more dependent than ever on foreign capital.

Sebnem Arsu  (μετάφραση: Κ. Βέργος)

Η Bad Bank του Ερντογάν σε Δίκη

Μια δίκη, που ξεκινά σύντομα στη Νέα Υόρκη, πρόκειται να ρίξει φως στο κατά πόσον μια τουρκική τράπεζα βοήθησε το Ιράν να παρακάμψει κυρώσεις. Και πόσα ο Πρόεδρος Ερντογάν γνώριζε περί αυτού…

Στο σενάριο της χειρότερης περίπτωσης, εάν η Halkbank βρεθεί ένοχη, θα μπορούσε να αντιμετωπίσει ένα πρόστιμο έως 20 δισεκατομμύρια δολάρια ή αποκλεισμό από το διεθνές τραπεζικό σύστημα SWIFT. Αυτό θα σήμαινε ότι μία από τις μεγαλύτερες τράπεζες της Τουρκίας δεν θα μπορούσε πλέον να συμμετέχει σε διεθνείς χρηματοοικονομικές συναλλαγές. Και αυτό πιθανότατα θα σήμαινε το τέλος της τράπεζας…

Κατά το 2010, ο Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ είχε ένα μεγάλων διαστάσεων πρόβλημα: Με σκοπό να θέσει ένα τέρμα στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν  επιβάλει ένα εμπάργκο πετρελαίου στο Ιράν και είχαν αποκόψει την χώρα από το διεθνές τραπεζικό σύστημα. Το Ιράν εξαντλείτο από χρήματα. Ήταν σε αυτή η στιγμή που ο Reza Zarrab πέρασε στο προσκήνιο, ένας έμπορος χρυσού με εξαιρετικούς δεσμούς με πολιτικούς ηγέτες τόσο στο Ιράν όσο και στην Τουρκία.

Το σύστημα του Zarrab αρχικά περιελάμβανε την Τουρκία να συνεχίζει να εφοδιάζεται με πετρέλαιο και φυσικό αέριο από το Ιράν. Η πληρωμή προφανώς κατέληγε σε έναν ιρανικό λογαριασμό στην Halkbank, αλλά φαινομενικά ποτέ άμεσα δεν αναλαμβανόταν. Εάν η Τεχεράνη είχε πρόσβαση στα χρήματα, θα μπορούσε μόνο να τα ξοδέψει για ανθρωπιστικούς σκοπούς, όπως για την αγορά προμηθειών ιατρικών και τροφίμων, λόγω των κυρώσεων που ίσχυαν. Αντ ‘αυτού, τα χρήματα προφανώς περνούσαν από μια σειρά ενδιάμεσων βημάτων στο δρόμο προς τον Zarrab, ο οποίος τα χρησιμοποιούσε για να αγοράσει χρυσό, μεταξύ άλλων εμπορευμάτων. Ο Zarrab στην συνέχεια χρησιμοποιούσε αυτόν τον χρυσό για να πληρώνει εκκρεμείς ιρανικούς λογαριασμούς στο εξωτερικό. Συνολικά, οι ανακριτές/ερευνητές των Ηνωμένων Πολιτειών πιστεύουν ότι Zarrab και Halkbank ξέπλυναν περί τα 20 δισεκατομμύρια δολάρια.

Το σύστημα συνεχίστηκε με πολλή επιτυχία για πολλά χρόνια, έως ότου ο Ερντογάν, ο οποίος ήταν ακόμη πρωθυπουργός εκείνη την εποχή, ήλθε σε ρήξη με τον ισλαμιστή κληρικό Fethullah Gülen και τους οπαδούς του. Ο Erdogan και ο Gülen είχαν συνεργαστεί ανεπίσημα για αρκετό καιρό, με τον Erdogan να διορίζει οπαδούς του Gülen σε βασικές κυβερνητικές θέσεις. Σε αντάλλαγμα, η θρησκευτική κοινότητα συγκέντρωνε ψηφοφόρους για τον Ερντογάν και κυνηγούσε τους επικριτές του. Αλλά, στην συνέχεια, ο Gülen έγινε πολύ ισχυρός για τον Erdoğan. Το φθινόπωρο 2013, ο πρωθυπουργός διέταξε το κλείσιμο σχολείων που λειτουργούσαν από το κίνημα. Σε απάντηση, κρατικοί αξιωματούχοι, συμμαχούντες με τον Gülen, ξεκίνησαν έρευνες διαφθοράς εναντίον του επικεφαλής της Χάλκμπανκ, Ασλάν, και αρκετών υιών κυβερνητικών υπουργών.

Οι οπαδοί του Gülen στην αστυνομία και το δικαστικό σώμα είχαν περάσει χρόνια συστηματικά παρακολουθώντας τις τηλεφωνικές συνομιλίες Τούρκων πολιτικών, μέσω των οποίων προφανώς επίσης μάθαιναν για το σύστημα του Zarrab παράκαμψης των κυρώσεων του Ιράν. Τώρα, η ώρα είχε έλθει να το δημοσιοποιήσουν. Σε μια από τις υποκλαπείσες τηλεφωνικές συνομιλίες, ο Ερντογάν ακούγεται να λέει στον γιο του να αποσύρει αρκετά εκατομμύρια δολάρια από το σπίτι. Στη βίλα του Aslan, εν τω μεταξύ, ανακριτές/ερευνητές βρήκαν 4,5 εκατομμύρια δολάρια πακεταρισμένα σε κουτιά παπουτσιών. Τελικά ο Erdoğan πέτυχε να παρουσιάσει τις έρευνες ως ένα μεταμφιεσμένο πραξικόπημα.

Προφανώς, Ερντογάν και Ζαρράμπ δεν εκτιμούσαν το βαθμό στον οποίο οι Ηνωμένες Δυνάμεις έδειχναν ενδιαφέρον για τις κρυφές συναλλαγές με το Ιράν. Ο πρόεδρος Ομπάμα είχε αναγνωρίσει την πρόληψη μιας ιρανικής ατομικής βόμβας ως κορυφαία προτεραιότητα εξωτερικής πολιτικής και δεν μπορούσε να παραμείνει αδρανής καθώς η Τουρκία, ένας σύμμαχος του ΝΑΤΟ, συνέχιζε να βοηθά το Ιράν να παρακάμπτει τις κυρώσεις.

Όταν ο Zarrab ταξίδεψε με την οικογένειά του στις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Μάρτιο του 2016, καθ’ οδόν σε μια επίσκεψη στην Disney World, συνελήφθη στο αεροδρόμιο του Μαϊάμι και μεταφέρθηκε σε φυλακή υψηλής ασφάλειας στη Νέα Υόρκη, όπου αργότερα θα παρείχε στους ανακριτές του FBI λεπτομερή μαρτυρία. Η κατάθεση του Zarrab επίσης περιελάμβανε σοβαρές κατηγορίες εναντίον του Ερντογάν. Ως πρωθυπουργός, είπε ο Ζαρράμπ, ο Erdoğan είχε εγκρίνει τις παραβιάσεις των κυρώσεων από την πρώτη στιγμή.

Οι ελπίδες του Erdoğan αναζωπυρώθηκαν όταν ο Ντόναλντ Τραμπ μετακόμισε στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο του 2017. Πολλοί στον κύκλο του Τραμπ είναι ακόμη αβέβαιοι γιατί ο πρόεδρος προσπάθησε να βοηθήσει τον Erdoğan. Μερικοί πιστεύουν ότι ο Τραμπ επεδίωκε επιχειρηματικά συμφέροντα στην Τουρκία. Ο πρώην Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Μπόλτον, ωστόσο, πιστεύει ότι οι λόγοι είναι λιγότερο ουσιαστικοί. Ο Τραμπ ήταν γοητευμένος από αυταρχικούς ηγέτες όπως ο Erdoğan.

Ο Erdoğan δεν μπορεί να καταστεί νομικά υπόλογος στις Ηνωμένες Πολιτείες λόγω της ασυλίας που απολαμβάνει ως αρχηγός κράτους. Οι Αμερικανικές αρχές κλόνισαν την πίστη των επενδυτών στον Τουρκικό χρηματοοικονομικό κλάδο –  σε μια εποχή που η Τουρκία είναι περισσότερο εξαρτημένη από ποτέ από το ξένο κεφάλαιο.