Το φαινόμενο της βίας κατά των γυναικών, όπως αυτή εκδηλώνεται σε όλες της μορφές της, είναι μία σύγχρονη κοινωνική παθογένεια με παγκόσμια διάσταση που σχετίζεται άμεσα με τη δομή και τους θεσμούς της κοινωνίας. Η βία κατά των γυναικών συνιστά κατάφωρη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μορφή διάκρισης λόγω φύλου. Οι διάφορες μορφές της βίας, λεκτική, ψυχολογική, σωματική, οικονομική, εκδηλώνονται είτε μέσα στην οικογένεια, είτε μέσα στην κοινωνία. Η βία λόγω φύλου μπορεί να καλύπτει θύματα και δράστες κάθε ηλικίας, παντός μορφωτικού επιπέδου, οικονομικής και κοινωνικής θέσης και συνδέεται με άνιση κατανομή εξουσιών μεταξύ γυναικών και ανδρών και σε ιδέες και συμπεριφορές που βασίζονται σε στερεότυπα της κοινωνίας μας.
Ακολουθήστε το Start Media στο Google News!
Η βία και η κακοποίηση γυναικών από τους άνδρες, μολονότι «αθέατη» γιατί δεν καταγγέλλεται επαρκώς, είναι παρούσα και αδιαμφισβήτητη, έχοντας λάβει απροσδόκητες διαστάσεις στις σύγχρονες κοινωνίες, όπως αποτυπώνουν πρόσφατες εθνικές και ευρωπαϊκές έρευνες. Ειδικότερα, τα ευρήματα πρόσφατης πανευρωπαϊκής έρευνας του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων που εδρεύει στη Βιέννη της Αυστρίας (FRA),η οποία πραγματοποιήθηκε στα 28 κράτη μέλη της ΕΕ, με 42. 000 προσωπικές συνεντεύξεις γυναικών, καταδεικνύουν ότι η βία κατά των γυναικών συνιστά μια εκτεταμένη και ευρεία παραβίαση θεμελιωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων με επιπτώσεις στις ζωές πολλών γυναικών όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε όλες τις χώρες της ΕΕ. Οι γυναίκες δεν είναι ασφαλείς στο δρόμο, δεν είναι ασφαλείς στο χώρο εργασίας τους, και τέλος, δεν είναι ασφαλείς ούτε μέσα στο σπίτι τους. Υπολογίζεται ότι συνολικά 13 εκατομμύρια γυναίκες, μόνο κατά την τελευταία δεκαετία, έχουν υποστεί κάποιο είδος σωματικής βίας. Μία στις τρεις Ευρωπαίες γυναίκες έχει πέσει θύμα σωματικής ή και σεξουαλικής κακοποίησης. Μάλιστα σε αρκετές περιπτώσεις τα θύματα ήταν σε κατάσταση εγκυμοσύνης όταν δέχθηκαν την επίθεση. Πάνω από το 50% των γυναικών στην Ευρώπη έχει πέσει θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας. Δύο στις πέντε γυναίκες (43 %) έχουν βιώσει κάποιας μορφής ψυχολογική βία, μέσω ενός νυν ή πρώην συντρόφου, όπως δημόσια ταπείνωση ή ακόμη και απαγόρευση εξόδου από το σπίτι. Τα τελευταία χρόνια αναδεικνύονται νέοι «τύποι» έμφυλης βίας, όπως η βία μέσω του διαδικτύου, η ηλεκτρονική παρενόχληση, η επίμονη παρακολούθηση και ο εκφοβισμός. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 20% περίπου γυναικών νεαρής ηλικίας (18-29 ετών) έχουν πέσει θύματα ηλεκτρονικής παρενόχλησης.
Στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης και ύφεσης, η αύξηση των περιστατικών ενδο-οικογενειακής βίας καθώς και σεξουαλικής και σωματικής κακοποίησης γυναικών, όπου δράστης, τις περισσότερες φορές, είναι ο σύντροφός τους, γίνεται με ανατριχιαστικό ρυθμό. Οι 12.000 κλήσεις που δέχτηκε η τηλεφωνική γραμμή SOS της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων τα πρώτα 2,5 χρόνια λειτουργίας της, αποδεικνύουν το μέγεθος του προβλήματος. Η σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας αυξήθηκε υπερβολικά, ενώ κατά κανόνα δεν καταγγέλλεται λόγω του φόβου της απόλυσης. Ακόμη και εάν καταγγελθεί, δύσκολα αποδεικνύεται, με αποτέλεσμα πολλές γυναίκες να χάνουν την εργασία τους χωρίς να μπορούν να αποζημιωθούν.
Η βία είναι τραυματική εμπειρία για κάθε άνδρα, γυναίκα ή παιδί, αλλά η βία λόγω φύλου, που αφορά συχνότερα στις πράξεις που διαπράττουν άνδρες κατά γυναικών και κοριτσιών, αντικατοπτρίζει και παράλληλα ενισχύει τις ανισότητες μεταξύ των φύλων και θέτει σε κίνδυνο την υγεία, την αξιοπρέπεια, την ασφάλεια και την αυτονομία των θυμάτων της. Οι γυναίκες που υφίστανται βία αντιμετωπίζουν μακροπρόθεσμα σοβαρά ψυχοσωματικά προβλήματα ενώ τα παιδιά που γίνονται αυτόπτες μάρτυρες βίας κατά συγγενικού προσώπου διατρέχουν επιπλέον μεγάλο κίνδυνο να εμφανίσουν συγκινησιακές διαταραχές και προβλήματα συμπεριφοράς.
Η αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών είναι απαραίτητη προκειμένου να επιτευχθεί πραγματική ισότητα μεταξύ των φύλων. Η καταπολέμηση της βίας εναντίον των γυναικών απαιτεί την κινητοποίηση όλων μας. Χρειάζεται ένας συνδυασμός συντονισμένων ενεργειών, μέτρων υποδομής, νομικών και δικαστικών μέτρων και κυρίως εκπαίδευση, ενημέρωση και αφύπνιση. Η ενδο-οικογενειακή βία δεν είναι ιδιωτική υπόθεση. Είναι απόλυτη ανάγκη να μπει ένα τέλος στην ανοχή της κοινωνίας στη βία, το στιγματισμό και την ενοχοποίηση των θυμάτων.
Για να «σπάσει η σιωπή» των γυναικών που υφίστανται ανδρική βία, απαιτείται η υποστήριξη των θυμάτων καθώς και η πρόληψη του φαινομένου. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της βίας εναντίον των γυναικών με στόχο και όραμα τη γυναικεία αξιοπρέπεια διεκδικούμε:
- Μέτρα πρόληψης για την καταπολέμηση αρνητικών στερεοτύπων που μπορούν να οδηγήσουν στην άσκηση έμφυλης βίας κατά γυναικών και κοριτσιών.
- Καθιέρωση εκστρατειών ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης, συμπεριλαμβανομένων εκστρατειών που απευθύνονται ειδικά σε άνδρες και αγόρια, κατά περίπτωση σε συνεργασία με ΜΚΟ και ειδικό μάθημα στα σχολεία για την ισότητα των φύλων και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
- Εκπαίδευση και κατάρτιση των νέων προκειμένου να μάθουν να συμπεριφέρονται με σεβασμό και ισότητα στους συντρόφους τους, ανεξαρτήτως φύλου.
- Οι κανόνες περί ιατρικού απορρήτου πρέπει να διευκρινιστούν έτσι ώστε οι ιατροί να μπορούν να αναφέρουν περιστατικά κακοποίησης.
- Διάθεση πόρων για επέκταση και λειτουργία Συμβουλευτικών Κέντρων και ξενώνων για γυναίκες θύματα κακοποίησης και βίας σε κάθε δήμο, με δωρεάν νομική, ψυχολογική υποστήριξη και θεραπεία. Το κόστος των προληπτικών μέτρων είναι σημαντικά μικρότερο από το κόστος της βίας.
- Δημιουργία ειδικών μονάδων για περίθαλψη και προσωρινή παραμονή τουλάχιστο για 24 ώρες σε κάθε δημόσιο νοσοκομείο.
- Προσαρμογή της υφιστάμενης νομοθεσίας και των μηχανισμών επιβολής του νόμου ώστε να αντιμετωπίζουν με συντονισμένο τρόπο την έμφυλη βία, αλλά και συμβολή στην καταπολέμηση των νέων μορφών έμφυλης βίας, π.χ. τη διαδικτυακή βία και την ψηφιακή παρενόχληση.
- Τη σύσταση Ειδικών Αστυνομικών Μονάδων άμεσης επέμβασης σε περιπτώσεις ενδο-οικογενειακής βίας για την προστασία των θυμάτων και την παραπομπή τους σε υπηρεσίες υποστήριξης θυμάτων, και όχι στάση αναμονής μέχρι το θύμα να αναζητήσει μόνο του βοήθεια. Παράλληλα, την παροχή ειδικών θεραπευτικών προγραμμάτων προς τους δράστες των περιστατικών.
Η ανοχή στη βία κατά των γυναικών, σημαίνει ανοχή στην παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των γυναικών, σημαίνει αποδοχή μιας κοινωνίας με σαφές έλλειμμα δημοκρατίας και αυτό μας αφορά όλους.
