γράφει ο Αντώνης Άγας

Ακολουθήστε το Start Media στο Google News! 

Διάβαζα την πρόσφατη έρευνα που έδωσε στη δημοσιότητα η ίδια η εταιρεία Airbnb.

Μπορεί να έχουμε συνηθίσει ν’ αποκαλούμε ως «Airbnb» συνολικά το μοντέλο της βραχυχρόνιας μίσθωσης ακινήτων, ωστόσο, ας μη ξεχνάμε ότι πρόκειται για μια εταιρεία (όχι τη μοναδική) που δραστηριοποιείται στο συγκεκριμένο τομέα. Σίγουρα, είναι η καλύτερη εταιρεία, με το μεγαλύτερο τζίρο και βέβαια είναι η εταιρεία που άνοιξε τον δρόμο γι’ αυτό το είδος τουρισμού. Υπό αυτή την έννοια, η Airbnb «δικαιούται» να… σκεπάζει με το όνομά της όλο τον κλάδο «καπελώνοντας» (άθελά της) τους ανταγωνιστές της…

Επιστρέφω στην έρευνα και στα στοιχεία της…

Πάνω από 100 δισεκατομμύρια δολάρια είναι το εκτιμώμενο άμεσο οικονομικό όφελος σε 30 χώρες σε ολόκληρο τον κόσμο για το 2018 από την κοινότητα των ιδιοκτητών ακινήτων και των φιλοξενούμενων. Τεράστιο νούμερο! Πάνω από 30 δις έπεσαν μόνο στην αμερικανική οικονομία…

Στη χώρα μας, το εκτιμώμενο ποσό «αγγίζει» το 1,5 δις $…

Νούμερο που «ζαλίζει»… Προσέξτε! Είναι χρήματα που «πέφτουν» πραγματικά -και όχι εικονικά- στην οικονομία… Είναι χρήματα, τα οποία εισπράττει ο ιδιοκτήτης και μ’ αυτά, είτε καλύπτει τις ανάγκες της καθημερινότητάς του, είτε τα επενδύει για να μεγαλώσει αυτό ακριβώς το εισόδημα… Είναι χρήματα, τα οποία ο φιλοξενούμενος τα δαπανά στην τοπική κοινωνία κάνοντας ψώνια από τις επιχειρήσεις (εστιατόρια, καφετέριες, super market, εμπορικά, καταστήματα αναμνηστικών κοκ).

Σύμφωνα με την έρευνα της Airbnb:

• Το 84% των ιδιοκτητών Airbnb λέει ότι προτείνει στους φιλοξενούμενους εστιατόρια και καφέ.

• Το 69% των ιδιοκτητών Airbnb λέει ότι προτείνει στους φιλοξενούμενους πολιτιστικές δραστηριότητες όπως επισκέψεις σε μουσεία, φεστιβάλ και ιστορικά μέρη.

• Το 51% των ιδιοκτητών Airbnb λέει ότι η φιλοξενία τους έχει βοηθήσει να μπορούν να ανταποκριθούν στα έξοδα των σπιτιών τους.

• Κατά μέσο όρο, οι φιλοξενούμενοι λένε ότι το 42% των δαπανών τους γίνονται στη γειτονιά στην οποία κατοικούν.

• Το 86% των φιλοξενούμενων λέει το ότι η τοποθεσία διαμονής είναι πιο βολική από τα ξενοδοχεία και μετράει στην απόφασή να χρησιμοποιήσει Airbnb.

• Οι φιλοξενούμενοι λένε ότι η Airbnb επηρέασε τη διάρκεια διαμονής τους, καθώς επιμήκυναν κατά μέσο όρο κατά 4.3 μέρες το ταξίδι τους.

Αντιλαμβάνεται εύκολα κάποιος ότι οι «αλυσιδωτές αντιδράσεις» που προκαλούνται από την επισκεψιμότητα μέσω των πλατφορμών βραχυχρόνιας μίσθωσης τύπου Airbnb σε μια τοπική κοινωνία είναι τεραστίων διαστάσεων.

Το Κουκάκι, η γειτονιά των Θεών, στις παρυφές του Ιερού Βράχου της Ακροπόλεως, μέχρι πριν κάποια χρόνια, ήταν μια βαρετή, άχρωμη γειτονιά, η οποία σε σχέση με άλλες συνοικίες της Αθήνας θεωρείτο μάλλον υποβαθμισμένη… Πλέον λόγω του Airbnb (σ.σ. το Κουκάκι είναι στην 5^η θέση παγκοσμίως σε επισκεψιμότητα και τζίρο σε βραχυχρόνιες μισθώσεις!) η εν λόγω περιοχή είναι μια από τις καλύτερες για όποιον θέλει να επισκεφθεί την πρωτεύουσα της Ελλάδας. Τα σπίτια έγιναν το ένα καλύτερο από το άλλο, καθώς όταν το χρήμα ρέει και παράλληλα όταν υπάρχει υψηλός ανταγωνισμός είσαι αναγκασμένος ν’ ακολουθήσεις για να μη μείνεις πίσω… Άνοιξαν μαγαζιά, όλη η περιοχή αναβαθμίστηκε! Προσέξτε! Χωρίς να υπάρξει η παραμικρή παρέμβαση από την Πολιτεία ή την Αυτοδιοίκηση… Δεν αναβαθμίστηκε, δηλαδή, επειδή φτιάχτηκε κάποιος δρόμος, αναπλάστηκε κάποια πλατεία ή τοποθετήθηκε δημοτικός φωτισμός… Όχι! Η περιοχή αναβαθμίστηκε αποκλειστικά από τα χρήματα που κυκλοφόρησαν μεταξύ ιδιοκτητών και επισκεπτών!

Όταν το 2008 δύο 26χρονοι φοιτητές οι και συγκάτοικοι, οι Brian Chesky και Joe Gebbia, ξεκινούσαν αυτό το project της Airbnb στο Σαν Φρανσίσκο, είναι σίγουρο ότι σε καμία περίπτωση δεν μπορούσαν καν να διανοηθούν το μέγεθος της επιτυχίας τους. Ούτε ότι θα άλλαζαν μια για πάντα το status quo του παγκόσμιου τουρισμού και της τουριστικής οικονομίας!

Έψαχναν ένα μοντέλο για να μπορούν να κάνουν ολιγοήμερες διακοπές με μικρό κόστος οι φοιτητές και οι νέοι άνθρωποι. Να μπορεί ένας νέος άνθρωπος, ένα νέο ζευγάρι να περάσει μερικές μέρες στο downtown μιας μεγάλης ευρωπαϊκής μητρόπολης (και όχι μόνο), εκεί που το κόστος ενοικίασης σπιτιού είναι ασήκωτο για τη συντριπτική πλειονότητα της μεσαίας τάξης σε παγκόσμιο επίπεδο… Και τελικά προκάλεσαν ένα από τα μεγαλύτερα σοκ στην ιστορία της παγκόσμιας οικονομίας και της τουριστικής «βιομηχανίας»!

Η Airbnb δημιούργησε τέτοιο κύμα τουριστών που πόλεις όπως η Βαρκελώνη, η Μαδρίτη, το Άμστερνταμ, η Μπριζ και πολλές άλλες έφτασαν στο σημείο να… διώχνουν κόσμο! Δεν μπορούν πλέον ν’ αντέξουν τον υπερ-τουρισμό!

Στην Κέρκυρα, ένας από τους σημαντικότερους -αν όχι ο σημαντικότερος- λόγος, που η κοινωνία βίωσε την οικονομική κρίση της χώρας σε ηπιότερο βαθμό απ’ ότι άλλες περιοχές, που πραγματικά… γονάτισαν, είναι το ότι κυκλοφόρησε χρήμα μέσω των βραχυχρόνιων μισθώσεων ακινήτων.

Και μιλάμε για χρήμα, το οποίο μέχρι πρότινος ήταν σε πολύ μεγάλο βαθμό αφορολόγητο… Ένα -μεγάλο στις περισσότερες περιπτώσεις- εισόδημα για τον μέσο Κερκυραίο, ο οποίος είχε την τύχη να μπορεί να διαθέσει έστω και ένα-δύο δωμάτια στην πλατφόρμα του Airbnb… Κι έτσι το χρήμα δεν στέρεψε (τελείως) από την κερκυραϊκή οικονομία.

Βέβαια, φοιτητές, αναπληρωτές καθηγητές, επικουρικοί γιατροί, άνθρωποι δηλαδή με εξαιρετικά μικρά budget βρέθηκαν σε απόγνωση στην προσπάθειά τους να βρουν μέρος να μείνουν στο νησί των Φαιάκων… Μέσα στο «παιχνίδι» είναι κι αυτό, όμως… Συμβαίνει κι άλλου, όχι μόνο στην Κέρκυρα…

Οι ειδικοί της αγοράς λένε ότι το 2018 «πιάσαμε ταβάνι» σε ότι αφορά τα έσοδα από Airbnb, γενικότερα στην Ελλάδα και ειδικότερα στην Κέρκυρα… Φέτος τα πράγματα -λένε- θα είναι χειρότερα, τουλάχιστον κατά 20% σε σχέση με πέρσι…

Θα το δούμε… Η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν πολλές παράμετροι που παίζουν ρόλο στη διαμόρφωση του «κάδρου».

Για παράδειγμα, το feedback που αφήνουν πίσω τους οι τουρίστες έχει δύο αναγνώσεις. Από τη μια, ο επισκέπτης μπορεί να έχει μείνει κατενθουσιασμένος από το σπίτι, στο οποίο έμεινε, διότι ο άνθρωπος που του το νοίκιασε είχε ρίξει χρήμα σ’ αυτό, το είχε κάνει «κούκλα» με υψηλή αισθητική και γούστο, από την άλλη όμως, πρέπει να δούμε και τι εντυπώσεις άφησε στον επισκέπτη ο ίδιος ο προορισμός… Η Κέρκυρα δηλαδή εν προκειμένω…

Ήρθε ο επισκέπτης, έμεινε ευχαριστημένος από το σπίτι που έμεινε (εξαιρετικό value for money τις περισσότερες φορές), αλλά από το νησί έμεινε ευχαριστημένος; Από την πόλη της Κέρκυρας, στην οποία είχε την τύχη (λόγω Airbnb) να μείνει, πήρε αυτά που ονειρευόταν ότι θα πάρει όταν έκανε την κράτησή του…;

Αν λοιπόν -και λέω «αν» διότι θα δούμε αν πράγματι υπάρξει μείωση στο τζίρο μέσω του Airbnb φέτος- τα νούμερα το 2019 είναι «πεσμένα» σε σχέση μ’ εκείνα του ’18, σε καμία περίπτωση δεν θα φταίει το μοντέλο της βραχυχρόνιας μίσθωσης ή το ότι αυξήθηκαν εκείνοι που αποφάσισαν ν’ ασχοληθούν με το Airbnb. Όπως λίγο θα φταίει ότι άρχισαν ν’ ανακάμπτουν οι άλλοι προορισμοί της Ανατολικής Μεσογείου ή το Brexit…

Η βασική αιτία της -όποιας- πτώσης θα είναι ότι η Κέρκυρα με τους φορείς και τα θεσμικά της όργανα, αλλά και η Πολιτεία συνολικότερα, δεν κατάφεραν να εκμεταλλευθούν τη δυναμική και το brand name του προορισμού.

Ανάπτυξη θεματικού τουρισμού, δράσεις, φεστιβάλ, ανάδειξη του πολιτιστικού πλούτου της Κέρκυρας, διασύνδεση της πόλης με την περιφέρεια και τα χωριά του νησιού, οργάνωση της ζωής στην παλιά πόλη της Κέρκυρας (σ.σ. η οποία είναι και Μνημείο Προστατευόμενης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Unesco), αναβάθμιση της ζωής σε πόλη και προάστια, με σωστούς δρόμους, φωτισμό, ύδρευση, parking, καθαριότητα… Τι κάναμε, δηλαδή, για ν’ αφήσουμε ικανοποιημένους τους επισκέπτες μας και να προσελκύσουμε κι άλλους στο μέλλον; Ή να προσελκύσουμε άλλους, μεγαλύτερης αγοραστικής δύναμης; Τίποτα…

Στην Ελλάδα και δυστυχώς και στην Κέρκυρα έχουμε μάθει να πηγαίνουμε στον «αυτόματο πιλότο»… Ο ελληνικός Τουρισμός για πολλά χρόνια πορεύθηκε έτσι… Την ίδια αντιμετώπιση είχαμε και στο φαινόμενο «Airbnb»… «Έλα, μωρέ, πάμε τώρα και βλέπουμε…  Κάτσε να βγάλουμε και το φετινό καλοκαίρι και από του χρόνου θα δούμε…», αυτή είναι -στο περίπου- η προσέγγισή μας…

Μόνο τεχνοκρατική και οραματική δεν θα μπορούσε να τη χαρακτηρίσει κάποιος…