Ακολουθήστε το Start Media στο Google News! 

La Domenica di Cheese tra crisi del clima e futuro della pastorizia

Roberto Fiori

Cambiamento climatico, consumo sostenibile, tradizioni millenarie da salvaguardare come la transumanza. Sono tanti e di notevole importanza i temi che si possono approfondire a Cheese, il grande evento di Slow Food in programma a Bra ancora oggi e domani. La vulnerabilità delle terre alte ai mutamenti climatici è assodata. I mutamenti hanno un impatto evidente sulla natura e sulle comunità montane, e di conseguenza anche sull’economia.

Primavere siccitose, estati sempre più calde, piogge sempre più intense e concentrate, inverni secchi, neve sempre più rara: tutti questi sono eventi con i quali pastori e agricoltori già oggi sono chiamati a misurarsi, e che sempre più condizionano la vita e le scelte di chi opera sul territorio. Di questo si parlerà oggi alle 11,30 alla Casa della Biodiversità, durante l’incontro «Cronache del clima che cambia, anche sui pascoli».

«I pascoli alpini sono probabilmente gli ecosistemi più sensibili agli effetti dei cambiamenti climatici e delle pressioni antropiche – spiegano da Slow Food. Nelle scorse estati in molti alpeggi l’acqua è arrivata addirittura con le autobotti. Le erbe dei pascoli stanno cambiando e cedono il passo a quelle più legnose, meno adatte per l’alimentazione degli animali. In questo scenario, occorre garantire un futuro alla pastorizia e alle altre attività montane che contribuiscono in modo decisivo all’equilibrio dell’ecosistema».

La civiltà della transumanza è invece al centro dell’incontro in programma alle 15, sempre nella Casa della Biodiversità. La transumanza è una tradizione millenaria, ma anche una pratica viva per il territorio italiano e per il suo patrimonio caseario, storico e culturale. Consiste nello spostamento delle greggi e del bestiame dai pascoli primaverili-estivi in quota a quelli autunnali-invernali delle pianure più miti. «Parlare di transumanza è parlare di una pratica antica, descritta in opere letterarie e testi giuridici. È fare riferimento a una vera e propria civiltà che si è definita in secoli di storia. Ma allo stesso tempo è dare voce a chi ancora oggi la pratica, facendosi fedele custode di una tecnica che porta in sé messaggi estremamente contemporanei, e che guarda alla conservazione del paesaggio, dei pascoli e dei tratturi, al benessere degli animali».

Del consumo eccessivo di carne e delle conseguenze per la nostra salute, per l’ambiente e per il benessere animale si parlerà domani alle 11 con esperti, nutrizionisti e allevatori. La consapevolezza è che il sistema debba essere radicalmente rivisto, ma in quale direzione? Da un lato, riducendo il consumo di carne e riscoprendo la coltivazione e il consumo dei legumi, ottimi alleati per la nostra salute, per la salute del suolo, oltre che fonti proteiche di grande qualità a costi accessibili per tutti. Dall’altro, puntando su un allevamento sostenibile, che mette al centro l’equilibrio tra animali e terra, la fertilità del suolo, il rispetto per gli animali, la tutela della biodiversità dei pascoli, la cura delle aree montane e la rigenerazione delle terre di pianura.

Κυριακή του τυριού μεταξύ κλιματικής κρίσης και μέλλοντος της προβατοτροφίας

Roberto Fiori

Κλιματική αλλαγή, βιώσιμη κατανάλωση, παραδόσεις χιλιετιών που πρέπει να διαφυλαχθούν, όπως η νομαδική κτηνοτροφία. Υπάρχουν πολλά και πολύ σημαντικά θέματα που θα εξετασθούν σε βάθος στο ‘Τυρί’, τη μεγάλη εκδήλωση του Slow Food που έχει προγραμματιστεί στο Μπρα (δήμος της β. Ιταλίας) σήμερα και αύριο. Η ευπάθεια των ορεινών περιοχών στην κλιματική αλλαγή είναι πλέον γεγονός. Οι αλλαγές έχουν σαφή αντίκτυπο στη φύση και τις ορεινές κοινότητες και κατά συνέπεια και στην οικονομία.

Εαρινές ξηρασίες, όλο και πιο ζεστά καλοκαίρια, ολοένα και πιο έντονες και συγκεντρωμένες βροχές, ξηροί χειμώνες, όλο και πιο σπάνιο χιόνι: όλα αυτά είναι γεγονότα τα οποία καλούνται ήδη να αντιμετωπίσουν οι βοσκοί και οι αγρότες σήμερα και που επηρεάζουν ολοένα και περισσότερο τη ζωή και τις επιλογές όσων δραστηριοποιούνται στη περιοχή. Αυτό θα συζητηθεί σήμερα στις 11.30 στο Σπίτι της Βιοποικιλότητας, κατά τη διάρκεια της συνάντησης «Χρονικά του μεταβαλλόμενου κλίματος, ακόμη και σε βοσκοτόπια».

Τα αλπικά βοσκοτόπια είναι πιθανώς τα πιο ευαίσθητα οικοσυστήματα στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και των ανθρωπογενών πιέσεων – εξηγεί το Slow Food. Τα τελευταία καλοκαίρια, νερό έφτασε, ακόμη και σε πολλούς ορεινούς βοσκότοπους, με βυτιοφόρα. Τα χόρτα των βοσκοτόπων αλλάζουν και δίνουν τη θέση τους σε πιο ξυλώδη, λιγότερο κατάλληλα για ζωοτροφή. Σε αυτό το σενάριο, είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί ένα μέλλον για την εκτροφή προβάτων και άλλες ορεινές δραστηριότητες που συμβάλλουν αποφασιστικά στην ισορροπία του οικοσυστήματος.

Ο νομαδικός πολιτισμός βρίσκεται στο επίκεντρο της συνάντησης που έχει προγραμματιστεί για τις 3 μμ, και πάλι στο Σπίτι της Βιοποικιλότητας. Η νομαδική κτηνοτροφία είναι μια παράδοση χιλιάδων ετών, αλλά και μια ζωντανή πρακτική για την ιταλική επικράτεια και την γαλακτοκομική, ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά της. Συνίσταται σε μετακινούμενα κοπάδια και ζώα από βοσκοτόπια ανοιξιατικο-καλοκαιρινά σε μεγάλα υψόμετρα έως βοσκοτόπια φθινοπώρου-χειμώνα στις πιο ήπιες πεδιάδες. «Το να μιλάς για την ζωική μετακίνηση σημαίνει να μιλάς για μια αρχαία πρακτική, που περιγράφεται σε λογοτεχνικά έργα και νομικά κείμενα. Αναφέρεται σε έναν πραγματικό πολιτισμό που έχει αυτοπροσδιοριστεί κατά τη διάρκεια αιώνων ιστορίας. Ταυτόχρονα, όμως, πρέπει να δώσουμε φωνή σε όσους εξακολουθούν σήμερα να γίνονται πιστοί θεματοφύλακες μιας τεχνικής που φέρει μέσα της εξαιρετικά σύγχρονα μηνύματα και που στοχεύει στη διατήρηση του τοπίου, των βοσκοτόπων, των προβάτων και την ευημερία των ζώων».

Η υπερβολική κατανάλωση κρέατος και οι συνέπειες για την υγεία μας, το περιβάλλον και την καλή διαβίωση των ζώων θα συζητηθούν αύριο στις 11 το πρωί με ειδικούς διατροφολόγους και κτηνοτρόφους. Συνειδητοποιούμε ότι το σύστημα πρέπει να αναθεωρηθεί ριζικά. Αλλά προς ποια κατεύθυνση; Αφενός μείωση της κατανάλωσης κρέατος και εκ νέου ανακάλυψη της καλλιέργειας και κατανάλωσης οσπρίων, εξαιρετικών συμμάχων για την υγεία μας, για την υγεία του εδάφους, καθώς και πηγών πρωτεΐνης υψηλής ποιότητας με προσιτό κόστος για όλους. Από την άλλη, επικέντρωση στη βιώσιμη γεωργία, η οποία εστιάζει στην ισορροπία μεταξύ ζώων και γης, τη γονιμότητα του εδάφους, τον σεβασμό των ζώων, την προστασία της βιοποικιλότητας των βοσκοτόπων, τη φροντίδα των ορεινών περιοχών και την αναγέννηση της γης της πεδιάδας.