Το 1965, ο πολιτικός επιστήμων και βραβευμένος με Νόμπελ Χέρμπερτ Σάιμον δήλωνε: «Οι μηχανές θα είναι ικανές, μέσα σε 20 χρόνια, να κάνουν οποιαδήποτε δουλειά μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος». Σήμερα, σε αυτό που όλο και περισσότερο αναφέρεται ως η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση, η έλευση της τεχνητής νοημοσύνης (AI) στο χώρο εργασίας πυροδοτεί παρόμοιες ανησυχίες.

Ακολουθήστε το Start Media στο Google News! 

Ο επικείμενος νόμος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την Τεχνητή Νοημοσύνη είναι πιθανό να θεωρήσει τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στην εκπαίδευση, την επιβολή του νόμου και τη διαχείριση των εργαζομένων ότι είναι «υψηλού κινδύνου». Ο Geoffrey Hinton, γνωστός ως «νονός της τεχνητής νοημοσύνης», πρόσφατα παραιτήθηκε από τη θέση του στην Google, επικαλούμενος ανησυχίες για τον αντίκτυπο της τεχνολογίας στην αγορά εργασίας. Και, στις αρχές Μαΐου, τα απεργούντα μέλη της Writers Guild of America προμήνυσαν στα διευθυντικά στελέχη: «Η AI θα σας αντικαταστήσει πριν μας αντικαταστήσει».

Ωστόσο, σύμφωνα με τον Philip Torr, καθηγητή Μηχανικής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, η διαψευσιμότητα των εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης – οδηγούμενων όχι από συναισθήματα, αλλά από δεδομένα και αλγόριθμους – σημαίνει ότι η παρουσία των ανθρώπων στο χώρο εργασίας θα παραμείνει ουσιαστική.

Ο Torr, ένας βραβευμένος ερευνητής στο Ινστιτούτο Alan Turing στο Λονδίνο, συγκρίνει τον αντίκτυπο των μεγάλων γλωσσικών μοντέλων (LLM) όπως το ChatGPT με την εμφάνιση του επεξεργαστή κειμένου: ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο που θα αλλάξει ριζικά τον τρόπο εργασίας μας.

Υπάρχουν, φυσικά, εκείνοι που προβλέπουν ένα σκοτεινότερο μέλλον στο οποίο οι εργαζόμενοι αξιολογούνται από αλγόριθμους και αντικαθίστανται από αυτοματισμούς. Αλλά υπάρχει ένας ευρύς τομέας συναίνεσης: καλώς ή κακώς, ένας αυξανόμενος αριθμός βιομηχανιών είναι πιθανό να αλλάξει μόνιμα και δομικά από την έλευση της τεχνητής νοημοσύνης.

Ο Torr δίνει το παράδειγμα να φθάνεις σε ένα νοσοκομείο, να απαντάς σε ένα σύνολο ερωτήσεων και κατόπιν να μεταφέρεσαι σε μια άλλη αίθουσα, μόνο για να σου τεθεί το ίδιο σύνολο ερωτήσεων. Αντίθετα, εξηγεί, οι απαντήσεις θα μπορούσαν να καταγραφούν μέσω μιας εφαρμογής βασισμένης σε AI, η οποία κατόπιν θα περνούσε τις πληροφορίες κάθε ασθενούς στο αρμόδιο προσωπικό.

Ο Torr αναγνωρίζει, ωστόσο, ότι, παρά την αποτελεσματικότητά της, η διάγνωση με αλγόριθμο μπορεί  να μην αποδειχθεί δημοφιλής στους ασθενείς.

Η τεχνητή νοημοσύνη χρησιμοποιείται ήδη σε σχολεία, κολέγια και πανεπιστήμια, αν και με περιορισμένους τρόπους. «Υπάρχει μια δυστοπική εκδοχή όπου εσείς παραχωρείτε πάρα πολλά στην τεχνητή νοημοσύνη. Βέβαια, αυτό θα είναι για τους λιγότερο προνομιούχους μαθητές.»

Οι πιο προνομιούχοι μαθητές θα συνεχίσουν να έχουν πολλές όμορφες ένας προς ένα αλληλεπιδράσεις, μαζί με κάποια πολύ έξυπνα ενσωματωμένη ΑΙ. Σ’αυτό το μέλλον, οι δάσκαλοι βοηθούμενοι σε βαθμολογία και σχεδιασμό μαθήματος θα έχουν πιο πολύ χρόνο, να εστιάσουν σε άλλα στοιχεία της δουλειάς τους. Ωστόσο, σε μια προσπάθεια να μειωθούν κόστη, η «διδασκαλία» των μαθημάτων θα μπορούσε επίσης να ανατεθεί σε μηχανές, στερώντας σε δασκάλους και σπουδαστές την αλληλεπίδραση. Μερικοί άλλοι αντίθετα υποστηρίζουν ένα μέλλον στο οποίο η τεχνολογία μειώνει τον φόρτο των δασκάλων, αλλά δεν διαταράσσει την ποιμαντική τους φροντίδα.

Γνωστά για την υψηλή εναλλαγή προσωπικού τους, τα τηλ. κέντρα είναι συχνά αγχωτικά περιβάλλοντα στα οποία το προσωπικό περνά μεγάλο μέρος της ημέρας του προσπαθώντας να ηρεμήσει θυμωμένους πελάτες. Για αυτό, τα κέντρα θα γίνονται όλο και πιο πολύ ένας δημοφιλής χώρος για αυτό που είναι γνωστό ως συναισθηματική AI.

Ανησυχίες πηγάζουν από την πιθανότητα τα δεδομένα, που η ΑΙ δημιουργεί, να μπορούν να κακοχρησιμοποιηθούν από αυτούς στην εξουσία, για παράδειγμα από ένα μάνατζερ, που χρησιμοποιεί δεδομένα που δείχνουν χαμηλή παραγωγικότητα, για να απολύσει ένα εργαζόμενο που αντιπαθεί ή να κάνει μια καθαρά στατιστική κρίση για την αξία ενός ατόμου.

Η ανάπτυξη αυτής της τεχνολογίας έχει επιπτώσεις για εκείνους που εργάζονται σε άλλους τομείς. Από τις δημόσιες σχέσεις μέχρι το επάγγελμα του μπάρμαν, το να παρουσιάζεις μια θετική συμπεριφορά είναι εδώ και καιρό ένα μέρος ορισμένων ρόλων. «Νομίζω ότι πρόκειται να δούμε το συναίσθημα να παίζει ένα ακόμη πιο σημαντικό ρόλο στη δημιουργία ή μέτρηση της ιδέας ενός καλού εργάτη.»

Σύμφωνα με τον Robert Sparrow, καθηγητή φιλοσοφίας, πολλές περιοχές της γεωργίας θα αποδειχθούν ανθεκτικές στον αυξημένο αυτοματισμό. Ενώ οι αγρότες επωφελούνται ήδη από την εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης στην κλιματική πρόβλεψη και στη μοντελοποίηση παρασίτων και ασθενειών, αυτός ισχυρίζεται ότι, για να προκαλέσει πραγματική αναστάτωση η τεχνολογία, θα πρέπει να υπάρξει πρόοδος στη ρομποτική.

«Μπορώ να κάνω το ChatGPT να γράφει καλύτερα δοκίμια από πολλούς από τους μαθητές μου», λέει. «Όμως, αν ρωτούσες ένα ρομπότ να μπει σε αυτό το δωμάτιο και να αδειάσει το καλάθι με τα άχρηστα χαρτιά ή να μου φτιάξει ένα φλιτζάνι καφέ, απλά δεν θα μπορούσε να το κάνει». Αυτή η έλλειψη επιδεξιότητας και η αδυναμία να αντιμετωπίσουν απρόβλεπτους χώρους ή καθήκοντα, συνδυαζόμενες με το κόστος μιας τέτοιας τεχνολογίας, κάνει τα ρομπότ απίθανο να αντικαταστήσουν τους αγροτικούς εργάτες της στο εγγύς μέλλον, αυτός πιστεύει.

Ωστόσο, ο Sparrow περιγράφει τη γεωργία ως ένα τεχνολογικά προοδευτικό κλάδο. Τα τρόφιμα συχνά ταξιδεύουν σε όλο τον κόσμο για να φθάσουν στους καταναλωτές και ο Sparrow περιγράφει τα logistics ως ένα στοιχείο της γεωργίας στο οποίο η τεχνητή νοημοσύνη έχει πραγματική δυνατότητα να αυξήσει την αποδοτικότητα – αν και αυτό δεν θα ερχόταν χωρίς ρίσκα για τους ανθρώπους εργαζόμενους. «Όλοι που επί του παρόντος εργάζονται για να ορίσουν ποιες παλέτες πρέπει να πάνε σε ποιο φορτηγό, για να φτάσουν σε ποιο πλοίο, για να φτάσουν στην αγορά στην ώρα τους – αν αυτοί όλοι έχαναν τη δουλειά τους λόγω βελτιώσεων στην τεχνητή νοημοσύνη, δεν είναι καθόλου προφανές ότι θα βρουν δουλειές αλλού», λέει.

Ο Sparrow λέει ότι οι στρατιωτικές επενδύσεις στην τεχνητή νοημοσύνη είναι υψηλές και η πεποίθηση ότι θα καθοδηγήσουν το μέλλον του πολέμου είναι κοινή. Ωστόσο, παρά την εισαγωγή ημιαυτόνομων drones, τεθωρακισμένων οχημάτων και υποβρυχίων, η τεχνολογία χρησιμοποιείται λιγότερο από ό,τι κανείς θα μπορούσε να φανταστεί. Αυτό, ωστόσο, είναι πιθανό να αλλάξει – ιδιαίτερα για όσους υπηρετούν στη θάλασσα ή στον αέρα. «Δεν είμαι μόνος ο οποίος σκέφτεται ότι, στο μέλλον, τα ανθρώπινα όντα δεν θα είναι ικανά να επιβιώσουν στην αερομαχία», λέει. «Το να πετάς χωρίς πιλότο μπορεί να είναι πιο ελαφρύ, πιο γρήγορο, πιο ευέλικτο και επίσης πιο αναλώσιμο». Ο Sparrow επίσης πιστεύει ότι οι εντολές θα μπορούσαν τελικά να δίνονται από AI, παρά από ανώτερους αξιωματικούς. Παρόλο που οι άνθρωποι θα παρέμεναν εμπλεκόμενοι στη λήψη αποφάσεων, η πιθανότητα μεροληψίας του αυτοματισμού –η ανθρώπινη τάση να στρέφεται στις μηχανές– εγείρει ανησυχίες. «Ξέρετε ότι αυτοί οι άνθρωποι θα σκοτωθούν», λέει, «αλλά αυτό είναι σκληρότερο να το χωνέψετε αν μια μηχανή έδινε την εντολή».

Αυτονομημένος πόλεμος διεξαγόμενος από απόσταση θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε αλλαγές στη στρατιωτική κουλτούρα και στον τρόπο με τον οποίο το να εργάζεσαι στον τομέα γίνεται αντιληπτό. Ενώ χαρακτηριστικά, όπως το θάρρος, το έλεος και η συμπόνια, αποδίδονται συχνά σε στρατιώτες, ο Sparrow λέει ότι οι καθοδηγούμενες από ΑΙ μάχες θα «καθιστούσαν πολύ δύσκολη τη διατήρηση αυτών των ψευδαισθήσεων». Πέρα από τις αλλαγές στην κοινή γνώμη, τα θετικά της απομάκρυνσης του στρατιωτικού προσωπικού από τους κινδύνους της άμεσης μάχης είναι ξεκάθαρα. Ωστόσο, ο Sparrow ακόμη διατηρεί σοβαρές ανησυχίες για ένα μέλλον στο οποίο οι άνθρωποι παίζουν ένα μικρότερο ρόλο από την τεχνολογία στον πόλεμο και πιστεύει ότι τα αυτοματοποιημένα συστήματα όπλων θα μπορούσαν μια μέρα να είναι ικανά να σύρουν ανθρώπους στον πόλεμο.